ႏို႔ေသာက္ရင္ ဝမ္းေလွ်ာသတဲ့ ...

Category

က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာဗဟုသုတမ်ား

          ႏို႔ဆိုတာ ကိုယ္ခႏၶာအတြက္ အရမ္းေကာင္းတဲ့အရာတစ္ခုပါ။ ဒါေပမဲ့ ႏုိ႔ထဲမွာပါတဲ့ Lactose အခ်ိဳဓာတ္ကို မ,တည့္တဲ့လူေတြထဲက တစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနခဲ့မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သတိထားဖို႔ လိုပါတယ္ေနာ္။

          ဒီေရာဂါရွိတဲ့လူေတြမွာ နို႔နဲ႔ ႏုိ႔ထြက္ပစၥည္းေတြထဲမွာပါတဲ့ သဘာဝအခ်ိဳဓာတ္ Lactose ကို မ,တည့္ပါ။ မ,တည့္ေတာ့ ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ စားတိုင္း ေသာက္တိုင္း

●        ဝမ္းေလွ်ာတာ

●        ပ်ိဳ႕ခ်င္တာ

●        ဗိုက္ကယ္တာ

●        ဗိုက္ေအာင့္တာ

●        ေလထတာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္၊

          စိတ္မညစ္သြားပါနဲ႔ဦး။ Lactose န႔ဲ မ,တည့္ေပမယ့္ နို႔မွာပါတဲ့ တျခားအာဟာရဓာတ္ေတြကို ရရွိနိုင္မယ့္ အျခားနည္းလမ္းေတြ ရွိပါေသးတယ္။

>>    Lactose အခ်ိဳဓာတ္ကို ဘာလို႔မ,တည့္ရတာလဲ သိခ်င္ေနၾကၿပီမလား?

          နို႔နဲ႔ ႏု႔ိထြက္ပစၥည္းေတြမွာပါတ့ဲ ဒီ lactose ကို ေခ်ဖ်က္နိုင္ဖို႔ အူထဲမွာ lactase ဆိုတဲ့ အင္ဇိုင္း ရွိရမယ္။ ဒါေပမဲ့ lactase အင္ဇိုင္း လံုလံုေလာက္ေလာက္ မထုတ္နိုင္ဘူးဆိုရင္ နို႔ေသာက္တိုင္း၊ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ စားတိုင္း ဝမ္းေလွ်ာၿပီး ဗိုက္ေအာင့္ေနမွာေပါ့။

          ခႏၶာကိုယ္က lactase ဘယ္ေလာက္ထိ ထုတ္နိုင္တယ္ဆိုတာေပၚ မူတည္ၿပီး ေရာဂါ အႏုအရင့္ ကြာလိမ့္မယ္။

          အမ်ားစုမွာ အသက္ ၅ ႏွစ္ေလာက္ကတည္းက နည္းတတ္ၿပီး တခ်ဳိ႕တေလမွာေတာ့ လူႀကီးျဖစ္မွ နည္းသြားတာမ်ိဳး ရွိတယ္။

          ဒီလို နည္းရတာက -

          မ်ိဳး႐ိုးဗီဇေၾကာင့္ : ရွားေတာ့ ရွားေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ lactase ထုတ္တာ နည္းေစတဲ့ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ ပံုမမွန္တာေတြ ပါလာတတ္တယ္။ ဒီလို မ်ိဳး႐ိုးဗီဇပါလာရင္ ေမြးကတည္းက ဝမ္းေလွ်ာၿပီး လာတတ္တယ္။

          လမေစ့ဘဲ ေမြးတာေၾကာင့္ : လမေစ့ဘဲ ေမြးတဲ့ကေလးေတြမွာ အစပိုင္း lactase လံုေလာက္ေအာင္ မထုတ္ႏုိင္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အသက္ႀကီးလာတာနဲ႔အမွ် ပိုပိုၿပီး ထုတ္လာနိုင္ပါလိမ့္မယ္။

          အျခားက်န္းမာေရး အေျခအေနေတြေၾကာင့္ : Gluten ဂ်ံဳ ဓာတ္မတည့္တဲ့ေရာဂါ၊ အူပံုမမွန္တဲ့ေရာဂါ၊ အဆုတ္ခြၽဲကပ္ေစးတဲ့ေရာဂါ Cystic fibrosis, အူေရာင္ရမ္းေရာဂါေတြအျပင္ အူသိမ္ကို ထိခိုက္ဒဏ္ရာရတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ lactase ဓာတ္ နည္းသြားေစနိုင္တယ္။

          ဒီလိုေရာဂါလကၡဏာေတြ မခံစားရေအာင္ ဘယ္လိုထိန္းခ်ဳပ္ရမလဲ ေျပာျပဦးမယ္ေနာ္။

          နို႔နဲ႔ နို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ စားၿပီး မိနစ္ ၃၀ ကေန ၂ နာရီေလာက္အတြင္းမွာ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျပလာတတ္တယ္။

          ဒီေရာဂါလကၡဏာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ဖို႔အတြက္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ ေရွာင္တာလိုမ်ိဳး အစားအေသာက္ ေျပာင္းလဲတာေတြ လုပ္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕ နို႔ထြက္ပစၥည္းေတြကိုေတာ့ စားလို႔ရတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ swiss ခ်ိစ္၊ chedder ခ်ိစ္၊ feta ခ်ိစ္နဲ႔ ဆိတ္နို႔ခ်ိစ္လိုမ်ိဳးေတြကိုေတာ့ စားလု႔ိရတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြမွာေတာ့ နို႔တစ္ခြက္ေလာက္ ေသာက္လို႔ရတယ္။ ဒီ့ထက္ ပိုေသာက္ရင္ေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။

          Lactose အခ်ိဳဓာတ္ ထုတ္ထားတဲ့ ႏု႔ိေတြ၊ ဒါမွမဟုတ္ နို႔အစားထိုး ပဲနို႔၊ ဆန္နို႔၊ almond နို႔လိုမ်ိဳးဟာေတြ ေသာက္လို႔ရတယ္။

          နို႔ထြက္ပစၥည္းေတြကို အစာမာ တစ္ခုခုနဲ႔ ေရာစားေပးလို႔လည္း ရတယ္ေနာ္။ ဥပမာ - cereal မနက္စာကို နို႔နဲ႔ စားတာလိုမ်ိဳးေပါ့။

          ႏုိ႔ထြက္ပစၥည္းေတြ စားခ်င္ရင္ lactase အင္ဇိုင္းနဲ႔ တြဲစားလု႔ိ ရတယ္။ ေဆးဆိုင္ေတြမွာ လြယ္လြယ္ဝယ္လို႔ ရတယ္ေနာ္။

          Lactose ကို နို႔မွာ တင္မကဘူး။ နို႔ထြက္ပစၥည္းေတြျဖစ္တဲ့ -

●        ဒိန္ခ်ဥ္

●        ခ်ိစ္

●        ခရင္မ္ခ်ိစ္

●        ေကာ္တိတ္ခ်ိစ္

●        ေရခဲမုန္႔

          ဒီလို နို႔နဲ႔နို႔ထြက္ပစၥည္းေတြအျပင္ မထင္ရတဲ့ -

●        ကယ္ဆီယမ္ျဖည့္စြက္ေပါင္မုန္႔

●        Cereal နဲ႔ ဖုတ္ထားတဲ့မုန္႔ေတြ

●        အသားအစားထိုးအမႈန္႔ေတြ

●        အသင့္စားအာလူး၊ စြပ္ျပဳတ္နဲ႔ မနက္စာေသာက္စရာေတြ

●        ပန္ကိတ္၊ ဘီစကစ္၊ ကြတ္ကီးအေရာေတြ

●        မာဂ်ရင္း

●        Salad အသုတ္အႏွစ္ေတြ

●        ခရင္မ္မာေတြ စားရင္လည္း ျဖစ္တတ္ေသးတယ္ေနာ္။

          Lactose ဓာတ္မတည့္ရင္ အေကာင္းဆံုးက ပါဝင္ပစၥည္းအၫႊန္းကို ေသခ်ာဖတ္ပါ။ ၿပီးေတာ့ -

●        ဂ်ံဳ

●        ဒိန္မလိုင္

●        ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ

●        ႏို႔မႈန္႔ေတြ

          ပါတဲ့ စားစရာေတြကို ေရွာင္ဖို႔ လိုပါတယ္။

          Lactose ကို ၂၀% ေသာေဆးေတြမွာ ပါေနတဲ့အတြက္ သတိထားဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ သေႏၶတားေဆးေတြမွာလည္း lactose ပါတယ္။

          ေနာက္ဆံုး lactose ဓာတ္မတည့္တဲ့လူေတြ ေသာက္တဲ့ အစာအိမ္အက္ဆစ္နဲ႔ ေလထတာ သက္သာေစတဲ့ေဆးေတြမွာေတာင္ lactose ပါႏိုင္တယ္။

          ဒါေၾကာင့္ ေဆးေတြ မေသာက္ခင္လည္း lactose ပါ၊ မပါကို ေသခ်ာေမးၾကည့္ၾကေနာ္။

>>    ႏို႔ မေသာက္ရရင္ ကယ္လ္ဆီယမ္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ?

          ကယ္လ္ဆီယမ္ဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္မွာ အ႐ိုးဖြဲ႕စည္းဖို႔အတြက္ အေရးပါတယ္ဆိုတာ လူတိုင္း သိၾကမွာပါ။ ကယ္လ္ဆီယမ္ လံုေလာက္မွ အ႐ိုးေပ်ာ့တာကို ကာကြယ္ေပးႏုိင္မွာပါ။

          ႏို႔ မေသာက္ရေပမယ့္လည္း တျခားႏို႔မပါတဲ့ စားစရာေတြကေန ကယ္လ္ဆီယမ္ကို လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရႏိုင္တယ္ဆုိတာ မေမ့ပါနဲ႔။

●        ပန္းေဂၚဖီစိမ္း၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ ဆလပ္႐ြက္လိုမ်ိဳး အစိမ္းရင့္ေရာင္ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ေတြ

●        ဆယ္လ္မြန္နဲ႔ တူနာ

●        ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး

●        ကယ္လ္ဆီယမ္ ျဖည့္စြက္ထားတဲ့ ပဲႏို႔နဲ႔ ခ်ိစ္

●        Almond ေစ့ ႏို႔

●        လိေမၼာ္သီး

          ဒီလိုစားစရာေတြကေန ကယ္လ္ဆီယမ္ဓာတ္ကို ရယူပါ။

          ေနာက္ၿပီးေတာ့ အူအက်ိဳးျပဳ ဘက္တီးရီးယားေတြပါတဲ့ ဒိန္ခ်ဥ္ေတြ စားေပးပါ။ ဒီဘက္တီးရီးယားေတြက ထုတ္တဲ့ lactase အင္ဇိုင္း ဒိန္ခ်ဥ္မွာပါတဲ့ Lactose အခ်ိဳဓာတ္ကို ျပန္ၿပီးေခ်ဖ်က္ေပးတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီဘက္တီးရီးယားေတြက အူက်န္းမာေရးအတြက္ ေကာင္းပါတယ္။

          ႏို႔ မေသာက္တဲ့လူေတြမွာ ေၾကာက္ရတာ ေနာက္တစ္ခုက ဗီတာမင္ဒီ ခ်ိဳ႕တဲ့တာပဲ။ ဗီတာမင္ဒီနဲ႔ ကယ္လ္ဆီယမ္ေပါင္းၿပီး အ႐ိုးေတြကို ပိုၿပီးသန္မာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ lactose ဓာတ္မတည့္တဲ့လူေတြဟာ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီးေတာ့ ကယ္လ္ဆီယမ္နဲ႔ ဗီတာမင္ဒီ ျဖည့္စြက္ေဆး ေသာက္ေပးဖို႔ လို၊ မလို တိုင္ပင္ၾကည့္ၾကေနာ္။

Dr. Mya Phoo Ngon