လူတိုင္း မွားေလ့ရွိတဲ့ ေရွးဦးသူနာျပဳစုနည္း အမွား (12) ခ်က္

Category

က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာဗဟုသုတမ်ား

1.      ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံတဲ့အခါမွာ ေခါင္းေနာက္ကို ေမာ့ထားျခင္း

        ဒီလိုလုပ္တာက ေသြးေတြကို လည္ေခ်ာင္းထဲကို ျပန္က်သြားေစႏိုင္တဲ့အတြက္ ဒီလို ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္ပါနဲ႔။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - ေရွ႕ကို ကုန္းၿပီးေတာ့ ႏွာေခါင္း႐ိုးကို လက္နဲ႔ ဖိညႇစ္ထားပါ။ ဓာတ္မတည့္ျခင္း (သို႔) ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ရာသီဥတု စတဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခုခုရဲ႕ လႈံ႕ေဆာ္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံျခင္းဆိုရင္ ၁၀ မိနစ္အတြင္းမွာ ျပန္ေကာင္းသြားတတ္ပါတယ္။ ဒီထက္ ပိုၾကာတယ္ ဆိုရင္ေတာ့လည္း တန္ပြန္ထည့္ၿပီးေတာ့ အေရးေပၚဌာနကိုသာ သြားလိုက္ပါ။

2.      အပူေလာင္တဲ့အေပၚမွာ ေရခဲ (သို႔) ေထာပတ္တင္ျခင္း

          ဒီေရွးေဟာင္းအၾကံေတြက တကယ္ကို မေကာင္းပါဘူး။ တစ္ခါတေလမွာဆိုရင္ သြားတိုက္ေဆးတို႔ ေထာပတ္တို႔ေတာင္ အံုခိုင္းတာ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီလို အိမ္တြင္းကုထံုးေတြကို သံုးေလ့ရွိၾကေပမယ့္လည္းပဲ ဒီလိုလုပ္တာက အပူေလာင္တဲ့အထဲမွာရွိတဲ့ အပူကို ေလွာင္ထားသလိုျဖစ္ၿပီး ပိုၿပီးေတာင္ ဆိုးသြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ေရခဲအံုတာကလည္း အက်ိဳးမရွိပါဘူး။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - အပူေလာင္သြားတဲ့အေပၚကို ေရပိုက္က ေအးျမတဲ့ေရ (ေရခဲေရ မဟုတ္ပါ) ကို မိနစ္အေတာ္ၾကာ ဖြင့္ခ်ထားပါ။ ၿပီးရင္ သန္႔ရွင္းေျခာက္ေသြ႕တဲ့ ပတ္တီးစ (gauze) နဲ႔ အုပ္ထားၿပီးေတာ့ ေဆးကုသမႈခံပါ။ ဒါေတြက ကေလးေတြအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ ေရွးဦးျပဳစုနည္းေတြပါ။

3.      ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဒဏ္ရာရထားတဲ့သူကို ေရႊ႕ေပးျခင္း

          ကားေမွာက္မႈ (သို႔) အားကစားပြဲတစ္ခုခုမွာျဖစ္တဲ့ ျပင္းထန္တဲ့ဒဏ္ရာ ရတဲ့ေနရာမွာ ကိုယ္က ပထမဆံုး ျမင္တဲ့သူဆိုရင္ ဒဏ္ရာရတဲ့သူကို အဆင္ေျပ၊ မေျပ ေသခ်ာဖို႔အတြက္ ေနရာေရႊ႕ဖို႔ စိတ္ကူးမိပါလိမ့္မယ္။ သြားမေရႊ႕ပါနဲ႔။ ဒဏ္ရာရတဲ့သူေတြမွာ အာ႐ံုေၾကာမႀကီး ဒဏ္ရာရတာမ်ိဳးေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ သြားေရႊ႕လိုက္ရင္ ရာသက္ပန္ ဦးေႏွာက္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္မႈျဖစ္တာမ်ိဳး ကိုယ္တစ္ျခမ္း ေသသြားတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မီးေလာင္ႏိုင္မႈ၊ ေပါက္ကြဲႏိုင္မႈ၊ အေဆာက္အဦးၿပိဳၿပီးေတာ့ ပိႏိုင္မႈ စတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြ ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့လည္း သတိထားၿပီး ေရႊ႕ပါ။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - အေရးေပၚကို ေခၚပါ။ ဒဏ္ရာရတဲ့သူမွာ အာ႐ံုေၾကာမႀကီး ဒဏ္ရာရႏိုင္ေခ် ရွိတယ္ဆိုရင္ ကၽြမ္းက်င္တဲ့သူေတြ ေရႊ႕တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

4.      ျပတ္ရွနာကို သန္႔ရွင္းသြားဖို႔အတြက္ အနာေပၚ တံေတြး ေထြးခ်ျခင္း

          တံေတြးေတြက ပိုးေတြကို သန္႔စင္ေပးႏိုင္တယ္လို႔ ၾကားဖူးမွာပါ။ တကယ္ေတာ့လည္း ဒါနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ပါပဲ။ ပါးစပ္ထဲမွာ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ အျပည့္ရွိၿပီးေတာ့ ဒါက အနာကို ပိုးဝင္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္အေနနဲ႔ အနာကို စမ္းေခ်ာင္း၊ ျမစ္ထဲက ေရေတြနဲ႔ ေဆးေၾကာျခင္းက ကပ္ပါးပိုး (သို႔) ဘက္တီးရီးယားပိုး ဝင္ေရာက္ေစႏိုင္ပါတယ္။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - အနာကို ေရပိုက္က ေရ (သို႔) ပိုးသန္႔စင္ထားတဲ့ အငန္ပုလင္းႀကီး (Saline water) နဲ႔ သန္႔စင္ပါ။

5.      ျပင္းထန္တဲ့ ဓာတ္မတည့္မႈေတြအတြက္ Benadryl ေပးျခင္း

          ဒါက ေသေစႏိုင္တဲ့ အမွားတစ္ခုပါ။ Benadry အလုပ္လုပ္ဖို႔က 30-60 မိနစ္ေလာက္ ၾကာၿပီးေတာ့ ဒါက ဓာတ္မတည့္ျခင္းေၾကာင့္ ေသြးလန္႔ေနတဲ့ လူနာတစ္ေယာက္အတြက္ အရမ္းကို ၾကာပါတယ္။ ဒီလိုအသက္အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ အေရးေပၚအေျခအေနမွာ epinephrine ေပးရပါမယ္။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - အသက္႐ွဴရင္ အသံေတြ ျမည္လာတယ္၊ အသက္႐ွဴ ျမန္လာတယ္၊ ႏႈတ္ခမ္းနဲ႔ မ်က္လံုးတစ္ဝိုက္မွာ ေဖာင္းလာတယ္ဆိုရင္ အေရးေပၚ အေျခအေနျဖစ္ၿပီး တစ္စကၠန္႔မွ ေစာင့္ေနလို႔မရတဲ့ အေျခအေနပါ။ epinephrine ေပးၿပီး အေရးေပၚဌာနကို ခ်က္ခ်င္း ေခၚသြားပါ။ ကိုယ့္မွာ အဆိပ္၊ အစားအစာနဲ႔ အျခားျပင္းထန္တဲ့ ဓာတ္မတည့္မႈေတြ ျဖစ္တတ္တယ္ဆိုရင္ epinephrine ကို အျမဲေဆာင္ထားပါ။

6.      က်ိဳးသြားတဲ့သြားကိုု ေဆးေၾကာျခင္း

          ကၽြနု္ပ္တို႔ အမ်ားစုက သြားက်ိဳးသြားရင္ ဘာလုပ္ရမယ္ဆိုတာကို မသိၾကပါဘူး။ ဒီသြားကို ေဆးေၾကာလိုက္တာက ေကာင္းတယ္လို႔ ထင္ေပမယ့္လည္း အမွန္တကယ္ေတာ့ ဒီလိုလုပ္တာက သြားကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - သြားကို ႏို႔တစ္ခြက္ထဲထည့္ၿပီး သြားဆရာဝန္ဆီ အျမန္သြားျပပါ။

7.      ဆရာဝန္ကို ျပဖို႔အတြက္ မႊားကို ဒီအတိုင္းထား,ထားျခင္း

          မႊားအကိုက္ခံရတဲ့အခါမွာ ဆရာဝန္ဆီေရာက္ရင္ ျပဖို႔အတြက္ဆိုၿပီးေတာ့ မႊားကို ဒီအတိုင္း ထား,ထားတာကို လက္မခံပါဘူး။ လူအမ်ားစုက မႊားကိုက္ရင္ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ထင္ၾကေပမယ့္ ဒါက အရမ္းကို အတြင္းထဲထိ နက္နက္ကိုက္မွ၊ ၂၄ နာရီေက်ာ္ အသားမွာ တြယ္ကပ္ေနမွသာ လိုတာပါ။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - မႊားကို ဇာဂနာေလးနဲ႔ တည့္တည့္ဆြဲထုတ္ၿပီး ဖယ္ရွားလိုက္ပါ။ ဒီမႊားေလးကို ဖယ္ဖို႔အတြက္ petroleum jelly ေတြ ဘယ္ေတာ့မွ မသံုးပါနဲ႔။ ၿပီးရင္ ဒဏ္ရာကို ဆရာဝန္နဲ႔ျပၿပီး ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ဖို႔ လို၊ မလုိ ေမးပါ။

8.      အဆစ္ လည္သြားရင္ (သို႔) က်ိဳးသြားတဲ့ ေနရာေပၚမွာ အပူကပ္ျခင္း

          ဒီလိုလုပ္တာက ေရာင္ရမ္းျခင္းကို ပိုဆိုးေစႏိုင္ပါတယ္။ အပူက ေသြးစီးဆင္းမႈကို ပိုေကာင္းေစတဲ့အတြက္ ေရာင္တာကို ပိုဆိုးေစပါတယ္။

          ဒီလုိလုပ္ပါ - ျဖစ္စမွာဆိုရင္ အျမဲတမ္း အေအးကပ္ပါ။

9.      ဒဏ္ရာရေနတဲ့မ်က္လံုးက အညစ္အေၾကးေတြကို ဖယ္ဖို႔ ႀကိဳးစားျခင္း

          ထိခိုက္သြားတဲ့ေနရာနားကို သြားကလိလိုက္တာက အနာကို ပိုဆိုးသြားေစၿပီးေတာ့ ရာသက္ပန္ ထိခိုက္မႈေတြကိုေတာင္မွ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - မ်က္လံုးေပၚမွာ အုပ္ၿပီး ဘာမွမဝင္ႏိုင္ေအာင္ ကာကြယ္ပါ။ ၿပီးရင္ ေဆးခန္းသြားျပပါ။

10.    ေသြးထြက္ေနတဲ့ အနာကေနၿပီးေတာ့ ပတ္တီးစကို ဖယ္ထုတ္ျခင္း

          အနာေပၚက ပတ္တီးစက စိုေနတယ္ဆိုရင္ ဒါကို ဆြဲထုတ္ၿပီး အစားမထိုးပါနဲ႔။ ေသြးေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္မွာရွိတဲ့ ေသြးခဲေစတဲ့အရာေတြက ေသြးတိတ္သြားဖို႔ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒီေတာ့ ပတ္တီးစအေဟာင္းကို ဖယ္လိုက္တာက ဒီေသြးခဲေစတဲ့အရာေတြကို ဖယ္လိုက္သလို ျဖစ္သြားၿပီးေတာ့ အနာက ေသြးထပ္ၿပီး ထြက္ေစပါတယ္။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - ပတ္တီးအေဟာင္းကို ဖယ္မထုတ္ဘဲနဲ႔ အသစ္ ထပ္ကပ္ပါ။ ပတ္တီး ကြာထြက္လာတယ္ဆိုရင္ ေသြးထြက္ရပ္တဲ့အထိ ပတ္တီးကို ဖိထားေပးပါ။ ၿပီးရင္ အနာကို ေရာဂါပိုး မဝင္ေစဖို႔ ေသခ်ာေဆးပါ။ ပိုးသတ္ေဆး လိမ္းပါ။ ၿပီးရင္ ပတ္တီး ျပန္ပတ္ထားပါ။

11.    ကားမေတာ္တဆမႈျဖစ္ၿပီးရင္ ေဆးကုသမႈ မခံယူျခင္း

          မေတာ္တဆမႈျဖစ္ၿပီးကာစမွာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အေရးေပၚတံု႔ျပန္မႈျဖစ္စဥ္ေတြေၾကာင့္ နာတာကို အုပ္ထားသလို ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ မေတာ္တဆျဖစ္ၿပီးေတာ့ ၁၀ မိနစ္ကေနၿပီး ၂ နာရီေလာက္အထိ ဘာမွမခံစားရဘဲ ေနတတ္ပါတယ္။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - မေတာ္တဆမႈေၾကာင့္ ကားျပင္းျပင္းထန္ထန္ ထိခိုက္သြားတယ္ဆိုရင္ လူက ဘာမွမျဖစ္ဘဲ ေကာင္းေနတယ္ ဆိုရင္ေတာင္မွ ေဆး႐ံုသြားၿပီး စစ္ေဆးမႈခံယူဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္။

12.    အေရးေပၚတစ္ခုခုျဖစ္ရင္ မွန္ကန္စြာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မခ်ႏိုင္ျခင္း

          ပ်ားတုပ္ခံရလို႔ ျပင္းထန္တဲ့ ဓာတ္မတည့္မႈေတြျဖစ္ရင္ ဘာကိုမွ ေစာင့္ဆိုင္းမေနပါနဲ႔။ စားေသာက္ဆိုင္မွာ အစာနင္တယ္ဆိုရင္ တျခားသူေတြကို အားနာၿပီးေတာ့ အိမ္သာကို ေျပးမသြားပါနဲ႔။ အိမ္သာထဲမွာတင္ အသက္ဆံုး႐ံႈးသြားႏိုင္ပါတယ္။

          ဒီလိုလုပ္ပါ - ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဒဏ္ရာရရင္ (သို႔) ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္တယ္ဆုိရင္ အေရးေပၚကိုသာ အရင္ေခၚပါ။

Dr. Mya Myo Myo Swe