လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ ေရာက္တဲ့အခါ သင့္ခႏၶာကိုယ္မွာ ဘာေတြျဖစ္လာတာလဲ….
လိင္ဆက္ဆံရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းရာေတြဟာအင္မတန္မ်ားျပားၿပီးရႈပ္ေထြးေသာ္လည္းလိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္မႈဟာေယဘုယ်အားျဖင့္ အဓိကပန္းတိုင္ျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီဟာကြဲျပားျခားနားစြာျဖစ္တည္ေနတဲ့အတြက္ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္မႈကိုစာတစ္ေၾကာင္းတည္းနဲ႔ ေဖၚျပဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားသေဘာတူတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းဟာ ျပင္းထန္ေသာ္လည္းသာယာဖြယ္ျဖစ္တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရးသားသူ Dr.Phyu Mon Latt
ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. K Zin Thwe.
ဒါ့ေၾကာင့္ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းဆိုတာဘာလဲ။ သံသယရွိခဲ့ရင္ အဘိဓၶါန္ကိုဖြင့္ၾကည့္လိုက္ပါ။ Oxford အဘိဓါန္ကေတာ့ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ျခင္းကိုရုတ္တရက္ တုန္ခါ၊ က်ံဳ႕၊ တက္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈ၊ ရုတ္တရက္တက္လာတဲ့ ရာဂႏိႈးဆြမႈ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ပါတယ္။Merriam-Websterအဘိဓၶါန္ကေတာ့ ဒီလိင္အေတြ႔အၾကံဳကိုပိုအေသးစိတ္ေဖၚျပထားပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြမွာသုတ္ပိုးလႊတ္ျခင္းနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာမိန္းမကိုယ္က်ံဳ႕ျခင္းတို႔နဲ႔အတူ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ အေရာက္မွာအာရံုေၾကာနဲ႔ၾကြက္သားဆိုင္ရာအရည္မ်ားေပါက္ထြက္ထားျခင္းလို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ပါတယ္။
လူအေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္ဖို႔ ဘာေတြလိုအပ္လဲဆိုတာသိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိ႕သူေတြမွာလိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္မေရာက္ႏိုင္တာ၊ ဒီလိုတံု႔ျပန္မႈကိုဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ၊ နဲ႔ ဒီအေတြ႕အႀကံဳျဖတ္သန္းရရင္ ခႏၵာကိုယ္မွာဘာေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုေတာ့ မသိၾကပါဘူး။
လိင္ဆက္ဆံတုန္႔ျပန္မႈ စက္ဝုိင္းကိုေလးဆင့္ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း၊ တိုးတက္မႈတန္းသြားျခင္း၊ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းနဲ႔ ျပန္လည္ေျပေပ်ာက္သြားျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ေတြ ဘယ္မွာစၿပီးဘယ္မွာဆံုးလဲဆိုတာေသခ်ာသတ္မွတ္ထားတဲ့ စည္းမရွိပါဘူး။ ဒါေတြအကုန္လံုးဟာလိင္မႈဆိုင္ရာတုန္႔ျပန္မႈေနတဲ့ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေနတဲ့ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစက္ဝုိင္းဟာလိင္ပိုင္းဆိုင္ရာလႈံ႔ေဆာ္ခံရရင္ ခႏၶာကိုယ္မွာဘာေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာရဲ႔ ေယဘုယ်က်တဲ့ အၾကမ္းမ်ဥ္းေဖၚျပခ်က္ဆိုတာစိတ္မွာမွတ္သားထားပါ။ လူတစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦးၾကား၊ မတူညီတဲ့ လိင္မႈအျဖစ္အပ်က္ေတြၾကားမွာကြာျခားမႈေတြ အေျမာက္အျမားရွိႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားေရာအမ်ိဳးသမီးပါ ဒီအဆင့္ေလးခုကို ျဖတ္သန္းၾကရပါတယ္။ ကြာျခားတာကေတာ့ အခ်ိန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေယာက်္ားေတြကလိင္ဆက္ဆံစဥ္ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ကိုအရင္ေရာက္ၾကၿပီးအမ်ိဳးသမီးေတြကေတာ့ ဒါကိုေရာက္ဖို႔ ၁၅ မိနစ္ေလာက္ၾကာတတ္ၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသား။ ။ လိင္တံအနည္းငယ္ ေထာင္မတ္လာပါလိမ့္မယ္။ ႏုိ႔သီးေခါင္းေတြလည္းေထာင္မတ္လာႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီး။ ။ မိန္းမကိုယ္ ေခ်ာဆီထြက္ျခင္းစတင္လာပါတယ္။ မိန္းမကိုယ္ဟာက်ယ္ၿပီးရွည္လာပါတယ္။ အျပင္ႏႈတ္ခမ္း၊ အတြင္းႏႈတ္ခမ္း၊ မိန္းမအဂၤါအေစ့နဲ႔ တခါတရံ႔ ရင္သားေတြဟာစတင္ေရာင္ရမ္းလာမွာပါ။
ႏွစ္ေယာက္လံုး။ ။ ႏွစ္ေယာက္လံုးမွာ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း၊ ေသြးဖိအားနဲ႔ အသက္ရွဴႏႈန္းေတြ တက္လာမွာပါ။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲသင့္ဦးေႏွာက္ဟာအစြမ္းထက္တဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြျဖစ္တဲ့ Dopamine နဲ႔ Oxytocin (အဓိကအားျဖင့္ Dopamine)နဲ႔ ျပည့္လာမွာပါ။ Dopamine ဟာအရင္ထြက္လာၿပီးစိတ္ပါဝင္စားမႈကိုတိုးတက္ေစပါတယ္။ Oxytocin ဟာေနာက္မွထြက္လာၿပီးသင့္ကိုတြယ္ျငိေစပါတယ္ (ဒါ့ေၾကာင့္သူ႔ကိုေပြ႔ဖက္တဲ့ ေဟာ္မုန္းလို႔ ေခၚဆိုပါတယ္)။
သူတို႔ႏွစ္ခု (neurotransmitters) ေတြဟာရုတ္တရက္ ဘာလို႔ခံစားလိုက္ရတာလဲဆိုတာကိုရွင္းျပပါတယ္။ ခဏတာဆိုရင္ေတာ့လိင္စိတ္ႏိုးၾကားလာခ်ိန္မွာလိင္ဆက္ဆံသူကိုတြယ္ျငိေစပါတယ္။ Rutgers University က Barry Komisarukကေတာ့ လိင္စိတ္ႏိုးၾကားခ်ိန္မွာဦးေႏွာက္ရဲ႕ အေနအထားဟာမီးရွဴးမီးပန္းေတြလိုမ်ိဳးလင္းလက္လာပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ ေျခာက္ေနရာေလာက္မွာ ႏိႈးေဆာ္ခံရၿပီးစိတ္ခံစားခ်က္နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ amygdala၊ မွတ္ဥာဏ္ ထိန္းသိမ္းမႈေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ hippocampusနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ ထိေတြ႔မႈေၾကာင့္ျဖစ္လာတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြကိုကူညီေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့ anterior insulaတို႔ ပါဝင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ဦးေနွာက္ေတြရာလိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ႏိႈးေဆာ္မႈေတြကိုတုန္႔ျပန္ရာမွာမတူညီၾကပါဘူး။ မႏွစ္ကထုတ္ထားတဲ့ ေလ့လာမႈတစ္ခုမွာအမ်ိဳးသားနဲ႔အမ်ိဳးသမီးေတြကိုစိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ ရုပ္ရွင္ေတြ ၾကည့္ရႈေစၿပီးသူတို႔ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ကို fMRI သံုးၿပီးသုေတသီေတြကစစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြေရာအမ်ိဳးသမီးေတြပါ ရုပ္ရွင္ၾကည့္ေနစဥ္ ခံစားရတဲ့ ခံစားမႈေတြကိုအစီရင္ခံေပမယ့္ သုေတသီေတြကေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြမွာamygdalaထဲမွာဦးေႏွာက္လႈပ္ရွားမႈေတြ ပိုမိုေတြ႔ရွိရၿ႔ပီးအမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ့ မေတြ႔ရွိရပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ သုေတသနအရအမ်ိဳးသမီးေတြမွာမိန္းမကိုယ္၊ မိန္းမကိုယ္အဂၤါ အေစ့၊နဲ႔ ႏို႔သီးေခါင္းေတြဟာ sensory cortex ရဲ႕ တိက် တူညီတဲ့ ေနရာကိုတုန္႔ျပန္ၾကပါတယ္။ ဒါဘာကိုဆိုလိုလဲဆိုေတာ့ ရမၼက္ေသြးၾကြလြယ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ေနရာအကုန္လံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကိုေျပာျပဖို႔ သိပၸံဆိုင္ရာေလ့လာခ်က္မလိုအပ္ပါဘူးလို႔ဆိုပါတယ္။
အမ်ိဳးသား။ ။ေဝွးေစ့ေတြဟာကပ္ပယ္အိတ္ထဲကိုဆြဲယူျခင္းခံရပါတယ္။ လိင္တံဟာအျပည့္အဝေထာင္မတ္လာပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီး။ ။ မိန္းမကိုယ္ ႏႈတ္ခမ္းေတြ ေဖါင္းလာပါတယ္။ မိန္းမကိုယ္အျပင္ဘက္ သံုးပံုတစ္ပံုရဲ႕ နံရံကတစ္ရွဴးေတြဟာေသြးေတြနဲ႔ ေရာင္ရမ္းလာၿပီးမိန္းမကိုယ္အဝကက်ဥ္းေျမာင္းလာပါမယ္။ မိန္းမအဂၤါအေစ့ဟာသူ႔အဖံုးထဲဝင္ၿပီးေပ်ာက္ကြယ္သြားပါမယ္။ သတိျပဳမိဖု႔ိခက္ခဲေသာ္လည္းမိန္းမကိုယ္အတြင္း ႏႈတ္ခမ္းဟာအေရာင္ေျပာင္းလာပါမယ္။ ကေလးမေမြးဖူးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ ႏႈတ္ခမ္းသားေတြဟာပန္းေရာင္ကေနအနီေရာင္ေျပာင္းလာပါမယ္။ ကေလးရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ေတာ့ အေရာင္ဟာအနီေရာင္ကေနခရမ္းရင့္ေရာင္ကုိေျပာင္းလာပါမယ္။
ႏွစ္ေယာက္လံုး။ ။ အသက္ရွဴႏႈန္းနဲ႔ ေသြးခုန္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာပါမယ္။ ရုတ္တရက္ေသြးျဖာဆင္းျခင္းဟာအစာအိမ္၊ ရင္ဘတ္၊ ပုခံုး၊ လည္ပင္းနဲ႔ မ်က္ႏွာတို႔မွာ ျဖစ္ေပၚပါမယ္။ ေပါင္၊ တင္ပဆံု၊ လက္နဲ႔ တင္ပါး ၾကြက္သားေတြဟာတင္းလာၿပီးေတာ့ ဖ်တ္ခနဲအေၾကာဆြဲျခင္းေတြ စတင္ျဖစ္ေပၚပါမယ္။
တိုးတက္မႈတန္းသြားျခင္းအဆင့္မွာ ႏိႈးေဆာ္မႈဟာအႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာအျမင့္ဆံုးကိုေရာက္ရွိႏိုင္ၿပီး ျပန္ေပ်ာက္သြားကာ ျပန္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ဒီအဆင့္ရဲ႕ ထိပ္ဆံုးကိုေရာက္ရွိခဲ့ရင္ လိင္စိတ္ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကလိုက္လာပါလိမ့္မယ္။ လိင္စိတ္ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ရင္ လိင္မႈဆိုင္ရာတင္းက်ပ္မႈ အကုန္ေျဖေလ်ာ့သြားမွာပါ။ လိင္စိတ္ အထြတ္အထိပ္မေရာက္ခင္မွာသာ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း၊ အသက္ရွဴျခင္း၊ ေသြးဖိအားနဲ႔ ၾကြက္သားတင္းမႈတို႔ဟာအျမင့္ဆံုးကိုေရာက္တာျဖစ္ပါတယ္။
လိင္စိတ္ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းဟာလိင္တုန္႔ျပန္မႈ စက္ဝုိင္းရဲ႕ အျမင့္ဆံုးအဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ဟာအတိုဆံုးအဆင့္ျဖစ္ၿပီးစကၠန္႔အနည္းငယ္သာ ၾကာျမင့္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသား။ ။အရင္ဆံုးသုတ္ပိုးေတြဟာဆီးလမ္းေၾကာင္းကအဖုထဲမွာစုစည္းပါလိမ့္မယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာသာအမ်ိဳးသားဟာအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကေသခ်ာၿပီလို႔ ခံစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ လိင္တံကတစ္ဆင့္ သုတ္ပိုးလႊတ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္အတြင္းမွာလိင္တံကက်ံဳ႕ျခင္းေတြ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီး။ ။ မိန္းမကိုယ္နံရံရဲ႕ ပထမသံုးပံုတစ္ပံုဟာတစ္စကၠန္႔ရဲ႕ ရွစ္ပံုတစ္ပံုတိုင္းစီးခ်က္က်က် က်ံဳ႕ခ်ဲ႕ျခင္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ က်ံဳ႕ခ်ဲ႕ျခင္းေတြရဲ႕ ျပင္းထန္မႈကေတာ့ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္မႈအေပၚမူတည္ပါတယ္။ သားအိမ္ၾကြက္သားေတြကလည္းသတိထားမိဖို႔ခက္ခဲေပမယ့္ က်ံဳ႕ခ်ဲ႕ျခင္းေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ႏွစ္ေယာက္လံုး။ ။ အသက္ရွဴျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းနဲ႔ ေသြးဖိအားေတြဟာဆက္လက္တက္လာမွာပါ။ ၾကြက္သားတင္းျခင္းနဲ႔ ေသြးေၾကာေဖါင္းျခင္းဟာအျမင့္ဆံုးကိုေရာက္ရွိမွာပါ။ တခါတေလမွာလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းဟာလက္၊ ေျခေထာက္ေတြက ၾကြက္သားေတြ ဆုတ္ကိုင္မႈျဖစ္တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈနဲ႔လည္းအတူလာတတ္ပါတယ္။အမ်ိဳးသားေရာအမ်ိဳးသမီးမွာပါ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာဦးေႏွာက္ကိုသတင္းပို႔ေပးတဲ့ အာရံုေၾကာေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ Hypogastric nerve ဟာအမ်ိဳးသမီးေတြမွာသားအိမ္နဲ႔ သားအိမ္ေခါင္းနဲ႔ အမ်ိဳးသားေတြမွာသုတ္ရည္ဂလင္းကေနအခ်က္ျပမႈေတြကိုသယ္ေဆာင္ပါတယ္။ Pelvic nerve ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာမိန္းမကိုယ္နဲ႔ သားအိမ္ေခါင္းနဲ႔ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးမွာစအိုလမ္းေၾကာင္းကေနအခ်က္ျပမႈေတြကိုသယ္ေဆာင္ပါတယ္။ Pudendal Nerve ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမွာမိန္းမအဂၤါအေစ့နဲ႔ အမ်ိဳးသားမွာကပ္ပယ္အိပ္နဲ႔ လင္တံတုိ႔ကအခ်က္ျပမႈေတြကိုသယ္ေဆာင္ပါတယ္။Vagus nerve ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာသားအိမ္ေခါင္း၊ သားအိမ္ နဲ႔ မိန္းမကိုယ္တုိ႔ကအခ်က္ျပမႈေတြကိုသယ္ေဆာင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြဟာလံုျခံဳမႈရွိတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြကိုရရွိၿပီးအမ်ိဳးသားေတြကေတာ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္းကို ျပဳေနက် အရာတစ္ခုလိုသေဘာထားၾကပါတယ္။
လိင္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးမွာကြာျခားခ်က္ကေတာ့ PAG မွာရွိပါတယ္။ ဒါဟာအမ်ိဳးသမီးေတြ လိင္ဆက္ဆံရင္ ႏိႈးဆြတဲ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ ေနရာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ PAG ဟာရုတ္တရက္ ဆံုးျဖတ္ရမယ့္ တုန္႔ျပန္မႈေတြကိုထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီးအမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာ ႏိႈးေဆာ္ျခင္းမရွိပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာhippocampus amygdalaမွာႏိႈးေဆာ္မႈေတြက်ဆင္းျခင္းကိုခံစားရၿပီးလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာေၾကာက္ရြံ႔မႈနဲ႔ စိတ္ပူမႈေတြကိုထိန္ခ်ဳပ္ျခင္းကိုကူညီေပးပါတယ္လို႔ ေလ့လာမႈတစ္ခုကေတြ႔ရွိထားပါတယ္။
ဒါဟာဘာမတူညီမႈေတြကိုဆိုလိုတာပါလဲ။ မိန္းကေလးေတြမွာလံုျခံဳစိတ္ခ်ခ်င္တဲ့ ခံစားခ်က္နဲ႔ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္လိုျခင္းေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေတြကလႈပ္ရွားလာၿပီးေယာက်္ားေလးေတြမွာေတာ့ ဒါေတြကအေရးႀကီးခ်င္မွ ႀကီးမွာပါလို႔ သုေတသီေတြကေကာက္ခ်က္ခ်ၾကပါတယ္။ သုေတသီေတြကအမ်ိဳးသားေတြဟာလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာထုတ္လႊတ္တဲ့ oxytocin ရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကိုအမ်ားႀကီးခံရမွာမဟုတ္ဘူးလို႔လဲယံုၾကည္ပါတယ္။
Oxytocin ဟာရင္းႏွီးမႈ၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာနဲ႔ ကိုယ္လက္နွီးေနွာတဲ့ စိတ္ခံစားမႈေတြကို လႈ႔ံေဆာ္ေပးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လူေတြက ဒါ့ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာလိင္ဆက္ဆံၿပီးရင္ကိုယ့္ကိုကိုယ္ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္းေတြ ျဖစ္လြယ္တာလို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ သုေတသီေတြကအမ်ိဳးသားေတြမွာဦးေနွာက္ရဲ႕ ေယာက်္ားေဟာ္မုန္းပမာဧဟာ oxytocin ကိုတိုက္ထုတ္တာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားေတြဟာခ်စ္ျခင္းေမတၱာရဲ႕ ခံစားမႈေတြကိုသက္ေရာက္မႈမရွိေစပဲခ်ိန္းေတြ႔ျခင္းနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံျခင္းဟာသူတို႔အတြက္ ေထြေထြထူးထူးမရွိတာပါလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြဟာလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္မႈကိုအၾကိမ္မ်ားစြာခံစားႏိုင္ေပမယ့္ အမ်ိဳးသားေတြကေတာ့ ျပန္ေကာင္းဖုိ႔ အခ်ိန္လိုပါတယ္။
လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ၿပီးရင္ လိင္ဆက္ဆံသူေတြဟာေျပေပ်ာက္တဲ့အဆင့္ (သုိ႔) နာလန္ထူအဆင့္ကိုဝင္ေရာက္လာပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ ခႏၶာကို္ယ္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ပံုမွန္အတိုင္း ျပန္ျဖစ္လာပါတယ္။ ေရာင္ရမ္းမႈေတြ ေပ်ာက္သြားတယ္။ ၾကြက္သားေတြ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ျပန္အနားယူလာပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကိုေတာ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈနဲ႔ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ့ ခံစားခ်က္တစ္ခုနဲ႔ ေဖၚျပၿပီးရင္းႏွီးမႈကိုတိုးတက္ေစကာပင္ပန္းမႈလည္းတခါတရံျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ဒါ့ျပင္ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းရဲ႕အဆင့္ေတြထဲမွာအမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးအဓိကကြာျခားခ်က္ကေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြထက္အမ်ိဳးသမီးေတြမွာတိုးတက္မႈတန္းသြားျခင္းအဆင့္ကိုေရာက္စရာမလိုပဲအခ်ိန္တိုအတြင္းလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကိုအၾကိမ္ၾကိမ္ ေရာက္ရွိႏိုင္တဲ့ စြမ္းအားရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကိုအၾကိမ္ၾကိမ္ ေရာက္ရွိျခင္းဟာဆက္တိုက္လံႈ႔ေဆာ္ေနမႈနဲ႔ တစ္ေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ လိင္ဆက္ဆံျခင္းကိုစိတ္ဝင္စားမႈေပၚမွာမူတည္ပါတယ္။
တျခားတစ္ဘက္က ၾကည့္ရင္ သုတ္ပိုးလႊတ္ၿပီးရင္ အမ်ိဳးသားေတြဟာနာလန္ထူတဲ့အဆင့္ကိုဝင္ေရာက္လာပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာေနာက္တစ္ေခါက္ လိင္အထြတ္အထိပ္ ေရာက္ဖို႔နဲ႔ သုတ္ပိုးလႊတ္ဖို႔ဆိုတာသဘာဝအရမျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီလိုအနားယူတဲအခ်ိ္န္ဟာတစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ကြာျခားၿပီးအသက္ႀကီးလာတာနဲ႔အမွ် ၾကာရွည္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္းလူတခ်ိဳ႕ကေတာ့ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကိုအၾကိမ္ၾကိမ္ရရွိႏုိင္ဖို႔ သုတ္ပိုးမလႊတ္ပဲေရာက္ရွိေအာင္ သင္ယူၾကပါတယ္။
https://happykey7.com/?p=680
လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ ေရာက္တဲ့အခါ သင့္ခႏၶာကိုယ္မွာ ဘာေတြျဖစ္လာတာလဲ….
လိင္ဆက္ဆံရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းရာေတြဟာအင္မတန္မ်ားျပားၿပီးရႈပ္ေထြးေသာ္လည္းလိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္မႈဟာေယဘုယ်အားျဖင့္ အဓိကပန္းတိုင္ျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီဟာကြဲျပားျခားနားစြာျဖစ္တည္ေနတဲ့အတြက္ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္မႈကိုစာတစ္ေၾကာင္းတည္းနဲ႔ ေဖၚျပဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားသေဘာတူတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းဟာ ျပင္းထန္ေသာ္လည္းသာယာဖြယ္ျဖစ္တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရးသားသူ Dr.Phyu Mon Latt
ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. K Zin Thwe.
ဒါ့ေၾကာင့္ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းဆိုတာဘာလဲ။ သံသယရွိခဲ့ရင္ အဘိဓၶါန္ကိုဖြင့္ၾကည့္လိုက္ပါ။ Oxford အဘိဓါန္ကေတာ့ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ျခင္းကိုရုတ္တရက္ တုန္ခါ၊ က်ံဳ႕၊ တက္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈ၊ ရုတ္တရက္တက္လာတဲ့ ရာဂႏိႈးဆြမႈ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ပါတယ္။Merriam-Websterအဘိဓၶါန္ကေတာ့ ဒီလိင္အေတြ႔အၾကံဳကိုပိုအေသးစိတ္ေဖၚျပထားပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြမွာသုတ္ပိုးလႊတ္ျခင္းနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာမိန္းမကိုယ္က်ံဳ႕ျခင္းတို႔နဲ႔အတူ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ အေရာက္မွာအာရံုေၾကာနဲ႔ၾကြက္သားဆိုင္ရာအရည္မ်ားေပါက္ထြက္ထားျခင္းလို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ပါတယ္။
လူအေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္ဖို႔ ဘာေတြလိုအပ္လဲဆိုတာသိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိ႕သူေတြမွာလိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္မေရာက္ႏိုင္တာ၊ ဒီလိုတံု႔ျပန္မႈကိုဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ၊ နဲ႔ ဒီအေတြ႕အႀကံဳျဖတ္သန္းရရင္ ခႏၵာကိုယ္မွာဘာေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုေတာ့ မသိၾကပါဘူး။
လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္ဖို႔ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ တုန္႔႔ျပန္မႈအဆင့္ သံုးခု
၎လႈပ္ရွားမႈေတြမွာပါဝင္ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါ (ထိုးသြင္းတဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈ၊ တစ္ကုိယ္ရည္ ဆႏၵေျဖေဖ်ာက္ျခင္းနဲ႔ လိင္မဆက္ဆံခင္ လႈ႔ံေဆာ္မႈ)ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အစီအစဥ္က်တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ” လို႔ ေဖၚျပပါတယ္။လိင္ဆက္ဆံတုန္႔ျပန္မႈ စက္ဝုိင္းကိုေလးဆင့္ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း၊ တိုးတက္မႈတန္းသြားျခင္း၊ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းနဲ႔ ျပန္လည္ေျပေပ်ာက္သြားျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ေတြ ဘယ္မွာစၿပီးဘယ္မွာဆံုးလဲဆိုတာေသခ်ာသတ္မွတ္ထားတဲ့ စည္းမရွိပါဘူး။ ဒါေတြအကုန္လံုးဟာလိင္မႈဆိုင္ရာတုန္႔ျပန္မႈေနတဲ့ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေနတဲ့ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစက္ဝုိင္းဟာလိင္ပိုင္းဆိုင္ရာလႈံ႔ေဆာ္ခံရရင္ ခႏၶာကိုယ္မွာဘာေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာရဲ႔ ေယဘုယ်က်တဲ့ အၾကမ္းမ်ဥ္းေဖၚျပခ်က္ဆိုတာစိတ္မွာမွတ္သားထားပါ။ လူတစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦးၾကား၊ မတူညီတဲ့ လိင္မႈအျဖစ္အပ်က္ေတြၾကားမွာကြာျခားမႈေတြ အေျမာက္အျမားရွိႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားေရာအမ်ိဳးသမီးပါ ဒီအဆင့္ေလးခုကို ျဖတ္သန္းၾကရပါတယ္။ ကြာျခားတာကေတာ့ အခ်ိန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေယာက်္ားေတြကလိင္ဆက္ဆံစဥ္ လိင္စိတ္အထြတ္အထိပ္ကိုအရင္ေရာက္ၾကၿပီးအမ်ိဳးသမီးေတြကေတာ့ ဒါကိုေရာက္ဖို႔ ၁၅ မိနစ္ေလာက္ၾကာတတ္ၾကပါတယ္။
သင္စိတ္လႈပ္ရွားရင္ သင့္ခႏၶာကိုယ္မွာဘာေတြျဖစ္ပါသလဲ။
ဒီအဆင့္ကေတာ့ စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ လႈံ႔ေဆာ္မႈတစ္ခုအျပီး ၁၀ မွ ၃၀ စကၠန္႔အတြင္းစတင္ၿပီးမိနစ္အနည္းငယ္ကေနနာရီေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္တတ္ပါတယ္။အမ်ိဳးသား။ ။ လိင္တံအနည္းငယ္ ေထာင္မတ္လာပါလိမ့္မယ္။ ႏုိ႔သီးေခါင္းေတြလည္းေထာင္မတ္လာႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီး။ ။ မိန္းမကိုယ္ ေခ်ာဆီထြက္ျခင္းစတင္လာပါတယ္။ မိန္းမကိုယ္ဟာက်ယ္ၿပီးရွည္လာပါတယ္။ အျပင္ႏႈတ္ခမ္း၊ အတြင္းႏႈတ္ခမ္း၊ မိန္းမအဂၤါအေစ့နဲ႔ တခါတရံ႔ ရင္သားေတြဟာစတင္ေရာင္ရမ္းလာမွာပါ။
ႏွစ္ေယာက္လံုး။ ။ ႏွစ္ေယာက္လံုးမွာ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း၊ ေသြးဖိအားနဲ႔ အသက္ရွဴႏႈန္းေတြ တက္လာမွာပါ။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲသင့္ဦးေႏွာက္ဟာအစြမ္းထက္တဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြျဖစ္တဲ့ Dopamine နဲ႔ Oxytocin (အဓိကအားျဖင့္ Dopamine)နဲ႔ ျပည့္လာမွာပါ။ Dopamine ဟာအရင္ထြက္လာၿပီးစိတ္ပါဝင္စားမႈကိုတိုးတက္ေစပါတယ္။ Oxytocin ဟာေနာက္မွထြက္လာၿပီးသင့္ကိုတြယ္ျငိေစပါတယ္ (ဒါ့ေၾကာင့္သူ႔ကိုေပြ႔ဖက္တဲ့ ေဟာ္မုန္းလို႔ ေခၚဆိုပါတယ္)။
သူတို႔ႏွစ္ခု (neurotransmitters) ေတြဟာရုတ္တရက္ ဘာလို႔ခံစားလိုက္ရတာလဲဆိုတာကိုရွင္းျပပါတယ္။ ခဏတာဆိုရင္ေတာ့လိင္စိတ္ႏိုးၾကားလာခ်ိန္မွာလိင္ဆက္ဆံသူကိုတြယ္ျငိေစပါတယ္။ Rutgers University က Barry Komisarukကေတာ့ လိင္စိတ္ႏိုးၾကားခ်ိန္မွာဦးေႏွာက္ရဲ႕ အေနအထားဟာမီးရွဴးမီးပန္းေတြလိုမ်ိဳးလင္းလက္လာပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ ေျခာက္ေနရာေလာက္မွာ ႏိႈးေဆာ္ခံရၿပီးစိတ္ခံစားခ်က္နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ amygdala၊ မွတ္ဥာဏ္ ထိန္းသိမ္းမႈေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ hippocampusနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ ထိေတြ႔မႈေၾကာင့္ျဖစ္လာတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြကိုကူညီေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့ anterior insulaတို႔ ပါဝင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ဦးေနွာက္ေတြရာလိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ႏိႈးေဆာ္မႈေတြကိုတုန္႔ျပန္ရာမွာမတူညီၾကပါဘူး။ မႏွစ္ကထုတ္ထားတဲ့ ေလ့လာမႈတစ္ခုမွာအမ်ိဳးသားနဲ႔အမ်ိဳးသမီးေတြကိုစိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ ရုပ္ရွင္ေတြ ၾကည့္ရႈေစၿပီးသူတို႔ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ကို fMRI သံုးၿပီးသုေတသီေတြကစစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြေရာအမ်ိဳးသမီးေတြပါ ရုပ္ရွင္ၾကည့္ေနစဥ္ ခံစားရတဲ့ ခံစားမႈေတြကိုအစီရင္ခံေပမယ့္ သုေတသီေတြကေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြမွာamygdalaထဲမွာဦးေႏွာက္လႈပ္ရွားမႈေတြ ပိုမိုေတြ႔ရွိရၿ႔ပီးအမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ့ မေတြ႔ရွိရပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ သုေတသနအရအမ်ိဳးသမီးေတြမွာမိန္းမကိုယ္၊ မိန္းမကိုယ္အဂၤါ အေစ့၊နဲ႔ ႏို႔သီးေခါင္းေတြဟာ sensory cortex ရဲ႕ တိက် တူညီတဲ့ ေနရာကိုတုန္႔ျပန္ၾကပါတယ္။ ဒါဘာကိုဆိုလိုလဲဆိုေတာ့ ရမၼက္ေသြးၾကြလြယ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ေနရာအကုန္လံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကိုေျပာျပဖို႔ သိပၸံဆိုင္ရာေလ့လာခ်က္မလိုအပ္ပါဘူးလို႔ဆိုပါတယ္။
တိုးတက္မႈတန္းသြားျခင္းအဆင့္မွာသင့္ခႏၶာကိုယ္မွာဘာေတြျဖစ္ပါသလဲ။
စိတ္လႈပ္ရွားမႈအဆင့္မွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြဟာဆက္လက္ျဖစ္ပြားပါတယ္။အမ်ိဳးသား။ ။ေဝွးေစ့ေတြဟာကပ္ပယ္အိတ္ထဲကိုဆြဲယူျခင္းခံရပါတယ္။ လိင္တံဟာအျပည့္အဝေထာင္မတ္လာပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီး။ ။ မိန္းမကိုယ္ ႏႈတ္ခမ္းေတြ ေဖါင္းလာပါတယ္။ မိန္းမကိုယ္အျပင္ဘက္ သံုးပံုတစ္ပံုရဲ႕ နံရံကတစ္ရွဴးေတြဟာေသြးေတြနဲ႔ ေရာင္ရမ္းလာၿပီးမိန္းမကိုယ္အဝကက်ဥ္းေျမာင္းလာပါမယ္။ မိန္းမအဂၤါအေစ့ဟာသူ႔အဖံုးထဲဝင္ၿပီးေပ်ာက္ကြယ္သြားပါမယ္။ သတိျပဳမိဖု႔ိခက္ခဲေသာ္လည္းမိန္းမကိုယ္အတြင္း ႏႈတ္ခမ္းဟာအေရာင္ေျပာင္းလာပါမယ္။ ကေလးမေမြးဖူးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ ႏႈတ္ခမ္းသားေတြဟာပန္းေရာင္ကေနအနီေရာင္ေျပာင္းလာပါမယ္။ ကေလးရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ေတာ့ အေရာင္ဟာအနီေရာင္ကေနခရမ္းရင့္ေရာင္ကုိေျပာင္းလာပါမယ္။
ႏွစ္ေယာက္လံုး။ ။ အသက္ရွဴႏႈန္းနဲ႔ ေသြးခုန္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာပါမယ္။ ရုတ္တရက္ေသြးျဖာဆင္းျခင္းဟာအစာအိမ္၊ ရင္ဘတ္၊ ပုခံုး၊ လည္ပင္းနဲ႔ မ်က္ႏွာတို႔မွာ ျဖစ္ေပၚပါမယ္။ ေပါင္၊ တင္ပဆံု၊ လက္နဲ႔ တင္ပါး ၾကြက္သားေတြဟာတင္းလာၿပီးေတာ့ ဖ်တ္ခနဲအေၾကာဆြဲျခင္းေတြ စတင္ျဖစ္ေပၚပါမယ္။
တိုးတက္မႈတန္းသြားျခင္းအဆင့္မွာ ႏိႈးေဆာ္မႈဟာအႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာအျမင့္ဆံုးကိုေရာက္ရွိႏိုင္ၿပီး ျပန္ေပ်ာက္သြားကာ ျပန္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ဒီအဆင့္ရဲ႕ ထိပ္ဆံုးကိုေရာက္ရွိခဲ့ရင္ လိင္စိတ္ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကလိုက္လာပါလိမ့္မယ္။ လိင္စိတ္ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ရင္ လိင္မႈဆိုင္ရာတင္းက်ပ္မႈ အကုန္ေျဖေလ်ာ့သြားမွာပါ။ လိင္စိတ္ အထြတ္အထိပ္မေရာက္ခင္မွာသာ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း၊ အသက္ရွဴျခင္း၊ ေသြးဖိအားနဲ႔ ၾကြက္သားတင္းမႈတို႔ဟာအျမင့္ဆံုးကိုေရာက္တာျဖစ္ပါတယ္။
လိင္စိတ္ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းဟာလိင္တုန္႔ျပန္မႈ စက္ဝုိင္းရဲ႕ အျမင့္ဆံုးအဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ဟာအတိုဆံုးအဆင့္ျဖစ္ၿပီးစကၠန္႔အနည္းငယ္သာ ၾကာျမင့္ပါတယ္။
လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္တဲ့အဆင့္မွာသင့္ခႏၶာကိုယ္မွာဘာေတြျဖစ္ပါသလဲ။
ဒါဟာစက္ဝုိင္းရဲ႕ အျမင့္ဆံုးအဆင့္ျဖစ္ၿပီးအတိုဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ စကၠန္႔အနည္းငယ္သာ ၾကာျမင့္ပါတယ္။အမ်ိဳးသား။ ။အရင္ဆံုးသုတ္ပိုးေတြဟာဆီးလမ္းေၾကာင္းကအဖုထဲမွာစုစည္းပါလိမ့္မယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာသာအမ်ိဳးသားဟာအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကေသခ်ာၿပီလို႔ ခံစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ လိင္တံကတစ္ဆင့္ သုတ္ပိုးလႊတ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္အတြင္းမွာလိင္တံကက်ံဳ႕ျခင္းေတြ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီး။ ။ မိန္းမကိုယ္နံရံရဲ႕ ပထမသံုးပံုတစ္ပံုဟာတစ္စကၠန္႔ရဲ႕ ရွစ္ပံုတစ္ပံုတိုင္းစီးခ်က္က်က် က်ံဳ႕ခ်ဲ႕ျခင္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ က်ံဳ႕ခ်ဲ႕ျခင္းေတြရဲ႕ ျပင္းထန္မႈကေတာ့ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္မႈအေပၚမူတည္ပါတယ္။ သားအိမ္ၾကြက္သားေတြကလည္းသတိထားမိဖို႔ခက္ခဲေပမယ့္ က်ံဳ႕ခ်ဲ႕ျခင္းေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ႏွစ္ေယာက္လံုး။ ။ အသက္ရွဴျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းနဲ႔ ေသြးဖိအားေတြဟာဆက္လက္တက္လာမွာပါ။ ၾကြက္သားတင္းျခင္းနဲ႔ ေသြးေၾကာေဖါင္းျခင္းဟာအျမင့္ဆံုးကိုေရာက္ရွိမွာပါ။ တခါတေလမွာလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းဟာလက္၊ ေျခေထာက္ေတြက ၾကြက္သားေတြ ဆုတ္ကိုင္မႈျဖစ္တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈနဲ႔လည္းအတူလာတတ္ပါတယ္။အမ်ိဳးသားေရာအမ်ိဳးသမီးမွာပါ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာဦးေႏွာက္ကိုသတင္းပို႔ေပးတဲ့ အာရံုေၾကာေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ Hypogastric nerve ဟာအမ်ိဳးသမီးေတြမွာသားအိမ္နဲ႔ သားအိမ္ေခါင္းနဲ႔ အမ်ိဳးသားေတြမွာသုတ္ရည္ဂလင္းကေနအခ်က္ျပမႈေတြကိုသယ္ေဆာင္ပါတယ္။ Pelvic nerve ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာမိန္းမကိုယ္နဲ႔ သားအိမ္ေခါင္းနဲ႔ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးမွာစအိုလမ္းေၾကာင္းကေနအခ်က္ျပမႈေတြကိုသယ္ေဆာင္ပါတယ္။ Pudendal Nerve ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမွာမိန္းမအဂၤါအေစ့နဲ႔ အမ်ိဳးသားမွာကပ္ပယ္အိပ္နဲ႔ လင္တံတုိ႔ကအခ်က္ျပမႈေတြကိုသယ္ေဆာင္ပါတယ္။Vagus nerve ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာသားအိမ္ေခါင္း၊ သားအိမ္ နဲ႔ မိန္းမကိုယ္တုိ႔ကအခ်က္ျပမႈေတြကိုသယ္ေဆာင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ျခင္းကြားျခားခ်က္
လိင္ဆက္ဆံစဥ္ အမ်ိဳးသားေရာအမ်ိဳးသမီးပါ မတူညီတဲ့ အျပဳအမူေတြ ျပဳလုပ္ၾကေပမယ့္ သူတို႔ႏွစ္မ်ိဳးရဲ႕ ဦးေႏွာက္ေတြဟာကြာျခားျခင္းမရွိပါဘူး။ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာေဘးဘက္က Orbitofrontal cortex (ဘယ္ဘက္မ်က္လံုးအေနာက္ကဦးေႏွာက္ေနရာ) ဟာပိတ္သြားပါတယ္။ ဒီေနရာဟာက်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္တဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြကိုေပးတဲ့ ေနရာျဖစ္ပါတယ္။ Journal of Neuroscienceရဲ႕ Medical Daily report အရလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာလိင္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးရဲ႕ ဦးေႏွာက္ေတြဟာဘိန္းသံုးထားတဲ့သူေတြရဲ႕ ဦးေႏွာက္နဲ႔ တူသြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။အမ်ိဳးသမီးေတြဟာလံုျခံဳမႈရွိတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြကိုရရွိၿပီးအမ်ိဳးသားေတြကေတာ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္းကို ျပဳေနက် အရာတစ္ခုလိုသေဘာထားၾကပါတယ္။
လိင္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးမွာကြာျခားခ်က္ကေတာ့ PAG မွာရွိပါတယ္။ ဒါဟာအမ်ိဳးသမီးေတြ လိင္ဆက္ဆံရင္ ႏိႈးဆြတဲ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ ေနရာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ PAG ဟာရုတ္တရက္ ဆံုးျဖတ္ရမယ့္ တုန္႔ျပန္မႈေတြကိုထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီးအမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာ ႏိႈးေဆာ္ျခင္းမရွိပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာhippocampus amygdalaမွာႏိႈးေဆာ္မႈေတြက်ဆင္းျခင္းကိုခံစားရၿပီးလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာေၾကာက္ရြံ႔မႈနဲ႔ စိတ္ပူမႈေတြကိုထိန္ခ်ဳပ္ျခင္းကိုကူညီေပးပါတယ္လို႔ ေလ့လာမႈတစ္ခုကေတြ႔ရွိထားပါတယ္။
ဒါဟာဘာမတူညီမႈေတြကိုဆိုလိုတာပါလဲ။ မိန္းကေလးေတြမွာလံုျခံဳစိတ္ခ်ခ်င္တဲ့ ခံစားခ်က္နဲ႔ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္လိုျခင္းေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေတြကလႈပ္ရွားလာၿပီးေယာက်္ားေလးေတြမွာေတာ့ ဒါေတြကအေရးႀကီးခ်င္မွ ႀကီးမွာပါလို႔ သုေတသီေတြကေကာက္ခ်က္ခ်ၾကပါတယ္။ သုေတသီေတြကအမ်ိဳးသားေတြဟာလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္စဥ္မွာထုတ္လႊတ္တဲ့ oxytocin ရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကိုအမ်ားႀကီးခံရမွာမဟုတ္ဘူးလို႔လဲယံုၾကည္ပါတယ္။
Oxytocin ဟာရင္းႏွီးမႈ၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာနဲ႔ ကိုယ္လက္နွီးေနွာတဲ့ စိတ္ခံစားမႈေတြကို လႈ႔ံေဆာ္ေပးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လူေတြက ဒါ့ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာလိင္ဆက္ဆံၿပီးရင္ကိုယ့္ကိုကိုယ္ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္းေတြ ျဖစ္လြယ္တာလို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ သုေတသီေတြကအမ်ိဳးသားေတြမွာဦးေနွာက္ရဲ႕ ေယာက်္ားေဟာ္မုန္းပမာဧဟာ oxytocin ကိုတိုက္ထုတ္တာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားေတြဟာခ်စ္ျခင္းေမတၱာရဲ႕ ခံစားမႈေတြကိုသက္ေရာက္မႈမရွိေစပဲခ်ိန္းေတြ႔ျခင္းနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံျခင္းဟာသူတို႔အတြက္ ေထြေထြထူးထူးမရွိတာပါလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြဟာလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္မႈကိုအၾကိမ္မ်ားစြာခံစားႏိုင္ေပမယ့္ အမ်ိဳးသားေတြကေတာ့ ျပန္ေကာင္းဖုိ႔ အခ်ိန္လိုပါတယ္။
လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ၿပီးရင္ လိင္ဆက္ဆံသူေတြဟာေျပေပ်ာက္တဲ့အဆင့္ (သုိ႔) နာလန္ထူအဆင့္ကိုဝင္ေရာက္လာပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ ခႏၶာကို္ယ္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ပံုမွန္အတိုင္း ျပန္ျဖစ္လာပါတယ္။ ေရာင္ရမ္းမႈေတြ ေပ်ာက္သြားတယ္။ ၾကြက္သားေတြ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ျပန္အနားယူလာပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကိုေတာ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈနဲ႔ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ့ ခံစားခ်က္တစ္ခုနဲ႔ ေဖၚျပၿပီးရင္းႏွီးမႈကိုတိုးတက္ေစကာပင္ပန္းမႈလည္းတခါတရံျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ဒါ့ျပင္ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းရဲ႕အဆင့္ေတြထဲမွာအမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးအဓိကကြာျခားခ်က္ကေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြထက္အမ်ိဳးသမီးေတြမွာတိုးတက္မႈတန္းသြားျခင္းအဆင့္ကိုေရာက္စရာမလိုပဲအခ်ိန္တိုအတြင္းလိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကိုအၾကိမ္ၾကိမ္ ေရာက္ရွိႏိုင္တဲ့ စြမ္းအားရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကိုအၾကိမ္ၾကိမ္ ေရာက္ရွိျခင္းဟာဆက္တိုက္လံႈ႔ေဆာ္ေနမႈနဲ႔ တစ္ေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ လိင္ဆက္ဆံျခင္းကိုစိတ္ဝင္စားမႈေပၚမွာမူတည္ပါတယ္။
တျခားတစ္ဘက္က ၾကည့္ရင္ သုတ္ပိုးလႊတ္ၿပီးရင္ အမ်ိဳးသားေတြဟာနာလန္ထူတဲ့အဆင့္ကိုဝင္ေရာက္လာပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာေနာက္တစ္ေခါက္ လိင္အထြတ္အထိပ္ ေရာက္ဖို႔နဲ႔ သုတ္ပိုးလႊတ္ဖို႔ဆိုတာသဘာဝအရမျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီလိုအနားယူတဲအခ်ိ္န္ဟာတစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ကြာျခားၿပီးအသက္ႀကီးလာတာနဲ႔အမွ် ၾကာရွည္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္းလူတခ်ိဳ႕ကေတာ့ လိင္မႈအထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းကိုအၾကိမ္ၾကိမ္ရရွိႏုိင္ဖို႔ သုတ္ပိုးမလႊတ္ပဲေရာက္ရွိေအာင္ သင္ယူၾကပါတယ္။
https://happykey7.com/?p=680
No comments:
Post a Comment